Batılıların Orta Asya dedikleri Uluğ Türkistan’da yaşayan Türk’lerin
bir bölümü Hazer Denizi ile Karadeniz’in kuzeyinden Kafkasya, Ukrayna
ve Balkanlar’a gitti. Bir bölümü de Hazer’in güneyinden Orta Doğu ve
Anadolu’ya... Uluğ Türkistan’da kalan Türk’lerin büyük çoğunluğu,
Aral Gölü ile Hazer denizi arasındaki topraklarda yaşıyorlardı. Bu
bölgedeki Türkler, 24 boy oluşturuyorlardı. Bu 24 boydan biri: Kınık
Boyu Oğuzları idi. Onlar, Seyhun Nehri civarında yaşıyorlardı. Boy
Beyi, Dukak Bey adında bir yiğitti. Dukak Bey ölünce yerine oğlu
Selçuk Bey geçti. Selçuk Bey, etrafındaki Türk’lerle birlikte Cend
şehrine yerleşti. İslâmiyet ile şereflenmeleri, bu yerleşimden sonra
gerçekleşti. Selçuk Bey ölünce yerine oğlu Arslan Yabgu geçti. Arslan
Yabgu 1025 yılında Gazneli Mahmud tarafından esir alınınca hâkimiyet,
Selçuklu ailesi içerisinde el değiştirdi. Selçuk Bey’in, oğlu
Mikail’den olma torunları Tuğrul ve Çağrı Beyler, amcaları Arslan
Yabgu’nun yerine yönetimi ellerine aldılar. Bu değişiklik pek kolay
olmadı. İçeride Arslan Yabgu’nun taraftarları, dışarıda Gazneli
Mahmud Sultan ile çetin mücâdeleler yaşandı. Çağrı Bey, kendisinden
üç yaş küçük kardeşinin de desteği ile bu savaşların hepsinden galip
çıktı. 1030 yılına gelindiğinde, Mahmud Sultan ölmüştü. Sultan’ın iki
oğlu, taht kavgasına tutuştular. Buna karşılık Tuğrul ve Çağrı
Beyler, tam bir dayanışma içerisinde idiler. Kendilerine Bilge Kağan
ve Kül Tiğin kardeşleri örnek almışlardı. Tuğrul Bey devlet başkanı,
Çağrı Bey ordu komutanı oldu.
Gazneli Devleti’nde yönetime Sultan Mes’ud hâkim olunca, Gazneliler
ve Selçuklular arasında savaşlar başladı. Bu savaşlarda Sultan Mes’ud
başarısızdı. Çağrı Bey 1037’de Merv, 1038’de Nişabür şehrini aldı.
Orada kendi adına para bastırıp hutbe okuttu. Böylece Selçuklu
Devleti resmen kurulmuş oldu. Yeni Selçuklu Devleti henüz küçük ve
zayıf, Gazneli İmparatorluğu ise büyük ve güçlü idi. Çağrı ve Tuğrul
Beyler, 1040 yılına kadar Gazneli Devleti’ni gerilla savaşlarıyla ve
vur-kaçlarla iyice yıprattılar. İki devlet, 20 Mayıs 1040 tarihinde
Dandanakan Ovası’nda karşı karşıya geldiler. Üç gün süren savaş,
Çağrı ve Tuğrul Beylerin galibiyeti ile sona erdi.
Savaştan sonra Merv şehrinde Büyük Selçuklu Kurultayı toplandı.
Kurultayda Tuğrul Bey, ağabeyi Çağrı Bey’e bir ok verip kırmasını
istedi. Çağrı Bey verilen oku kolayca kırdı. Tuğrul Bey, iki parçaya
ayrılan okların bir arada kırılmasını istedi. Bu istek de biraz
zorlanarak yerine getirildi. Sonra, 4 parçaya ayrılan okların bir
arada kırılması istendi. Oklar kırılamadı. Bunun üzerine Tuğrul Bey:
- Birlik hâlinde olursak bizi kimse kıramaz ! Dedi.
Kısa zamanda cihan devleti hâline gelen Selçuklu İmparatorluğu işte
bu prensip üzerine kuruldu. Kurultayda alınan karar gereğince,
Bağdat’taki halifeye mektup yazılarak, Selçuklu Devleti’nin tanınması
istendi. Halife bu isteğe olumlu cevap verdi.
bir bölümü Hazer Denizi ile Karadeniz’in kuzeyinden Kafkasya, Ukrayna
ve Balkanlar’a gitti. Bir bölümü de Hazer’in güneyinden Orta Doğu ve
Anadolu’ya... Uluğ Türkistan’da kalan Türk’lerin büyük çoğunluğu,
Aral Gölü ile Hazer denizi arasındaki topraklarda yaşıyorlardı. Bu
bölgedeki Türkler, 24 boy oluşturuyorlardı. Bu 24 boydan biri: Kınık
Boyu Oğuzları idi. Onlar, Seyhun Nehri civarında yaşıyorlardı. Boy
Beyi, Dukak Bey adında bir yiğitti. Dukak Bey ölünce yerine oğlu
Selçuk Bey geçti. Selçuk Bey, etrafındaki Türk’lerle birlikte Cend
şehrine yerleşti. İslâmiyet ile şereflenmeleri, bu yerleşimden sonra
gerçekleşti. Selçuk Bey ölünce yerine oğlu Arslan Yabgu geçti. Arslan
Yabgu 1025 yılında Gazneli Mahmud tarafından esir alınınca hâkimiyet,
Selçuklu ailesi içerisinde el değiştirdi. Selçuk Bey’in, oğlu
Mikail’den olma torunları Tuğrul ve Çağrı Beyler, amcaları Arslan
Yabgu’nun yerine yönetimi ellerine aldılar. Bu değişiklik pek kolay
olmadı. İçeride Arslan Yabgu’nun taraftarları, dışarıda Gazneli
Mahmud Sultan ile çetin mücâdeleler yaşandı. Çağrı Bey, kendisinden
üç yaş küçük kardeşinin de desteği ile bu savaşların hepsinden galip
çıktı. 1030 yılına gelindiğinde, Mahmud Sultan ölmüştü. Sultan’ın iki
oğlu, taht kavgasına tutuştular. Buna karşılık Tuğrul ve Çağrı
Beyler, tam bir dayanışma içerisinde idiler. Kendilerine Bilge Kağan
ve Kül Tiğin kardeşleri örnek almışlardı. Tuğrul Bey devlet başkanı,
Çağrı Bey ordu komutanı oldu.
Gazneli Devleti’nde yönetime Sultan Mes’ud hâkim olunca, Gazneliler
ve Selçuklular arasında savaşlar başladı. Bu savaşlarda Sultan Mes’ud
başarısızdı. Çağrı Bey 1037’de Merv, 1038’de Nişabür şehrini aldı.
Orada kendi adına para bastırıp hutbe okuttu. Böylece Selçuklu
Devleti resmen kurulmuş oldu. Yeni Selçuklu Devleti henüz küçük ve
zayıf, Gazneli İmparatorluğu ise büyük ve güçlü idi. Çağrı ve Tuğrul
Beyler, 1040 yılına kadar Gazneli Devleti’ni gerilla savaşlarıyla ve
vur-kaçlarla iyice yıprattılar. İki devlet, 20 Mayıs 1040 tarihinde
Dandanakan Ovası’nda karşı karşıya geldiler. Üç gün süren savaş,
Çağrı ve Tuğrul Beylerin galibiyeti ile sona erdi.
Savaştan sonra Merv şehrinde Büyük Selçuklu Kurultayı toplandı.
Kurultayda Tuğrul Bey, ağabeyi Çağrı Bey’e bir ok verip kırmasını
istedi. Çağrı Bey verilen oku kolayca kırdı. Tuğrul Bey, iki parçaya
ayrılan okların bir arada kırılmasını istedi. Bu istek de biraz
zorlanarak yerine getirildi. Sonra, 4 parçaya ayrılan okların bir
arada kırılması istendi. Oklar kırılamadı. Bunun üzerine Tuğrul Bey:
- Birlik hâlinde olursak bizi kimse kıramaz ! Dedi.
Kısa zamanda cihan devleti hâline gelen Selçuklu İmparatorluğu işte
bu prensip üzerine kuruldu. Kurultayda alınan karar gereğince,
Bağdat’taki halifeye mektup yazılarak, Selçuklu Devleti’nin tanınması
istendi. Halife bu isteğe olumlu cevap verdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder